Afgebeeld: H0 model in 2005
Afgebeeld: H0 model in 2005
Afgebeeld: NS uitvoering rond 1948 met Fyffes opschriften
Deze wagens werden in 1913 tot 1915 gebouwd voor zowel de Staatsspoorwegen als de HSM. Ze zijn specifiek voor vervoer van bananen ontworpen. Ze vielen op door de mogelijkheid aan de buitenzijde de vele ventilatieluiken te kunnen sluiten. Een deel was tevens van dynamo voorzien zodat bij vorst het fruit juist tegen de kou van buiten beschermd kon worden. Op het dak waren twee ventilatoren aangebracht. Tussen de deelleveringen was een klein verschil in de bediening van de luiken. De eerste wagens hadden grendels die vrij hoog zaten, de latere kregen lagere grendels die eenvoudiger vanaf de grond bediend konden worden.
Zwanenberg's slachterijen:
Ook de Zwanenberg's slachterijen uit Oss bestelde een tiental wagens van dit type. Blijkbaar had men in de praktijk geen behoefte aan zo veel ventilatie roosters die ook nog eens van buitenaf gesloten konden worden. De later geleverde wagens waren echter van een meer eenvoudig type uit de catalogus van diverse Duitse fabrikanten met steeds hooguit 4 gaasroosters die binnen met een schuif geschoten konden worden.
Planta:
Een "buurman" van Zwanenberg, de firma Jurgens uit Oss, had ook een onbekend aantal van deze wagens in gebruik, echter met remhuis. Ze werden van fraaie opschriften "Planta" voorzien en de ene wagen waarvan een foto bekend is lijkt net als de bananenwagens, iets gelig van kleur.
Dit waren waarschijnlijk wagens die nieuw aan de SS waren geleverd maar door Jurgens tijdelijk zijn gehuurd. Het vervoer (en de prijs) van bananen nam na 1914 toe door de oorlog zodat de laatst geleverde wagens mogelijk niet direct voor bananenvervoer nodig waren.
Helaas ontbreken hiervoor voldoende gegevens en staat er niets over vermeld in de albums voor particulier materieel. Een mogelijkheid is dat de wagens met goedkeuring en verrekening via Wambersie zijn verhuurd aan Jurgens toen de wagens tijdelijk overtollig waren.
Wambersie:
De bananenwagens met "Wambersie" opschriften zijn namelijk evenmin vermeld als particuliere wagens en hebben desondanks reclame opschriften gehad. Ook in NS tijd bleven de Fyffes wagens volledig eigendom van NS en was er geen sprake van huur. Mogelijk waren er bij aankoop speciale afspraken m.b.t. huur en onderhoud gemaakt. Eigendom kwam daarbij bij de spoorwegmaatschappijen te liggen die mede verantwoordelijk waren voor onderhoud. De firma Wambersie heeft waarschijnlijk een (vast) bedrag betaald voor het voeren van reclame, afkoop van onderhoud en het gebruik. Mede door de (zeker voor die tijd) relatief grote omvang van het bananenwagenpark is zo'n oplossing niet ondenkbaar.
Helaas is niet bekend wanneer de huur door Jurgens is gestopt, wel dat de firma is in 1929 naar Vlaardingen is verhuisd en men in 1914 een tiental eigen ketelwagens in eigendom had.
Series:
Wagens zonder remhuis:
SS CHBY 70301-'400 (1913-1915), HSM 48026-'50 (1915), na 1923 NS CHP 27421-27545.
Wagens eigendom Zwanenberg's slachterijen (zonder remhuis):
SS CHV 200311-200315 P, na 1923NS CHV 555307-555311P
HSM CHV 11942-11946 P, na 1923 NS CHV 555342-555346 P
Wagens met remhuis:
SS CHBY 70211-'80, '701-'50 39 (1913-1915), HSM 48001-'25 (1915), na 1923 NS CHPW 27711-27855
Wagens Planta (met remhuis)
Onbekend, waarschijnlijk wagens uit de laatste SS leveringen (20701-'50)
Van deze serie wagens met remhuis werd in de jaren dertig een aantal wagens verbouwd tot CHV vleeswagens serie NS 26641-26660 (na 1954 CHI 26471-` 26480 en CHV 26836-26837).
De wijzigingen waren:
- 2 ventilatoren en vulluik op het dak plaatsen
- trap v.h. remhuis aan 1 zijde vervallen en de deur dichtgemaakt.
- Ventilatierooster op de kopwanden vervielen (i.v.m. plaatsen ijskast)
Eén van deze wagens is in dienst geweest bij Frico Leeuwarden. Deze versie word misschien ook geleverd in een later stadium
Met dank aan Hans Nahon
Dit model zal een messing bouwset worden, gelijk van opzet aan de nieuwe CHD
goederenwagens. Zodra meer informatie bekend is zullen we dit via de e-mail
nieuwsbrief bekend maken.
De basis bouwset zal bestaan uit etswerk met alle benodigde profielen,
opschriften enz. en wordt geleverd met kunststof tweevoudig open buffers,
kunststof aspotten, een kunststof remcilinder. De gehele wagenbak en onderstel
zijn in messing etswerk uitgevoerd, het dak wordt voorgebogen geleverd.
Messing exemplaren van de bijgeleverde kunststof onderdelen zullen los leverbaar
zijn voor de liefhebber.